Hướng dẫn chi tiết thủ tục nhập khẩu gạo về Việt Nam

Gạo là mặt hàng thiết yếu, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có thể dễ dàng làm thủ tục nhập khẩu gạo vào Việt Nam. Là một loại lương thực thuộc danh mục quản lý có điều kiện, việc nhập khẩu gạo đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật từ việc xin giấy phép, kiểm dịch thực vật, đến khai báo hải quan và nộp thuế.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã gặp khó khăn ngay từ những bước đầu: không rõ quy trình xin giấy phép ở đâu, hồ sơ cần những gì, mã HS và thuế áp ra sao… dẫn đến lô hàng bị ách tắc, phát sinh chi phí lưu container, thậm chí bị xử phạt do vi phạm hành chính.

Trong bài viết này, Mison Trans sẽ giúp bạn nắm rõ toàn bộ thủ tục nhập khẩu gạo mới nhất hiện nay.

Giới thiệu chung về hoạt động nhập khẩu gạo

Gạo là một trong những mặt hàng chiến lược của Việt Nam – không chỉ xuất khẩu mạnh mà còn có nhu cầu nhập khẩu ngày càng tăng, nhất là các loại gạo đặc sản, gạo hữu cơ, gạo thơm cao cấp phục vụ cho phân khúc tiêu dùng trung – cao cấp hoặc các khu vực đặc thù như khách sạn, nhà hàng, bếp ăn công nghiệp.

Tuy nhiên, gạo không phải là mặt hàng được tự do nhập khẩu như quần áo hay đồ nhựa. Do tác động đến an ninh lương thực quốc gia, hoạt động nhập khẩu gạo vào Việt Nam hiện đang được kiểm soát chặt chẽ qua nhiều lớp điều kiện, trong đó bắt buộc phải xin giấy phép nhập khẩu do Bộ Công Thương cấp và đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm dịch thực vật.

Không ít doanh nghiệp gặp khó khăn ở khâu đầu vào – từ việc lựa chọn mã HS phù hợp, xin giấy phép, cho đến khai báo hải quan và xử lý kiểm dịch. Nếu thực hiện không đúng hoặc thiếu sót, lô hàng có thể bị giữ tại cảng, phát sinh chi phí lưu container, lưu bãi và rủi ro bị xử phạt.

Chính sách nhập khẩu gạo mới nhất

1. Gạo có phải xin giấy phép nhập khẩu không?

Câu trả lời là CÓ. Theo Thông tư số 12/2018/TT-BCT và các văn bản liên quan, mặt hàng gạo thuộc danh mục quản lý nhập khẩu có điều kiện, do Bộ Công Thương cấp phép trước khi làm thủ tục thông quan.

Điều này đồng nghĩa, doanh nghiệp chỉ được nhập khẩu gạo sau khi đã được cấp giấy phép chính thức, kèm theo điều kiện về số lượng, chủng loại và đối tác cung ứng rõ ràng.

2. Căn cứ pháp lý điều chỉnh nhập khẩu gạo

Một số văn bản pháp lý quan trọng bạn cần nắm khi nhập khẩu gạo:

• Thông tư 12/2018/TT-BCT: Quy định về quản lý nhập khẩu gạo có điều kiện.
• Nghị định 69/2018/NĐ-CP: Về quản lý ngoại thương.
• Quyết định số 477/QĐ-BCT: Danh sách doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu gạo.
• Thông tư 33/2014/TT-BNNPTNT: Hướng dẫn kiểm dịch thực vật đối với hàng nông sản nhập khẩu.

Mỗi loại gạo và thị trường xuất khẩu (Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia, Trung Quốc…) có thể có yêu cầu khác nhau. Mison Trans sẽ tư vấn cụ thể theo từng trường hợp.

 Điều kiện để doanh nghiệp được phép nhập khẩu gạo

Không phải doanh nghiệp nào cũng có thể nhập khẩu gạo vào Việt Nam một cách dễ dàng. Doanh nghiệp phải đáp ứng một số điều kiện pháp lý và chuyên môn bắt buộc trước khi tiến hành xin giấy phép và khai hải quan. Cụ thể:

1. Có đăng ký ngành nghề kinh doanh phù hợp

Doanh nghiệp cần đảm bảo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (GPKD) hoặc giấy chứng nhận đầu tư có ghi ngành nghề liên quan đến:

• Bán buôn lương thực, hoặc
• Xuất nhập khẩu nông sản/thực phẩm

Nếu ngành nghề chưa được cập nhật, bạn cần bổ sung trước khi xin giấy phép.

2. Đáp ứng điều kiện cấp giấy phép nhập khẩu gạo

Theo quy định của Bộ Công Thương, để được cấp phép nhập khẩu gạo, doanh nghiệp cần:

• Có hợp đồng/biên bản ghi nhớ (MOU) với đối tác nước ngoài
• Chứng minh năng lực kho bãi/lưu trữ gạo đáp ứng quy chuẩn vệ sinh
• Có cam kết về việc sử dụng gạo nhập khẩu đúng mục đích (sản xuất, thương mại hợp pháp)

Một số mặt hàng gạo đặc biệt như gạo hữu cơ, gạo GMO (biến đổi gen) hoặc gạo giống có thể bị kiểm soát nghiêm ngặt hơn, tùy chính sách từng thời điểm.

3. Không vi phạm quy định về an ninh lương thực

Vì gạo là mặt hàng thiết yếu liên quan đến an ninh lương thực quốc gia, Bộ Công Thương sẽ xem xét kỹ lưỡng:

• Nguồn cung gạo nhập khẩu có gây ảnh hưởng đến thị trường nội địa không
• Mục đích sử dụng gạo: có dùng cho chế biến, xuất khẩu lại hay tiêu dùng trong nước?

Trường hợp không minh bạch về mục đích hoặc có dấu hiệu thao túng thị trường, doanh nghiệp sẽ bị từ chối cấp phép hoặc bị thu hồi giấy phép đã cấp.

Mã HS và thuế nhập khẩu gạo

Việc xác định đúng mã HS (Harmonized System) là bước then chốt khi làm thủ tục nhập khẩu gạo, vì mã HS quyết định:

• Thuế suất phải nộp
• Loại hình kiểm tra chuyên ngành
• Hồ sơ kèm theo (C/O, kiểm dịch…)

1. Một số mã HS thông dụng của mặt hàng gạo

Theo biểu thuế nhập khẩu, gạo thuộc Chương 10 – Ngũ cốc, nhóm lớn 1006: Lúa gạo. Trong đó, mã HS của gạo được phân chia theo mức độ chế biến như sau:

Mã HS 100620 – Gạo lứt (đã bóc vỏ, chưa đánh bóng):

• 10062010: Gạo lứt – Thai Hom Mali
• 10062090: Gạo lứt – Loại khác

Mã HS 100630 – Gạo đã xát toàn bộ hoặc sơ bộ, đã hoặc chưa đánh bóng:

• 10063030: Gạo nếp
• 10063040: Gạo thơm Thai Hom Mali
• 10063091: Gạo luộc sơ (parboiled rice)
• 10063099: Gạo thường – Loại khác

Mỗi loại gạo tương ứng với mã HS khác nhau sẽ đi kèm mức thuế nhập khẩu, điều kiện kiểm dịch và chính sách ưu đãi (nếu có C/O) riêng biệt.

Mỗi mã HS tương ứng với một biểu thuế và danh mục kiểm tra chuyên ngành khác nhau. Sai mã có thể dẫn đến sai thuế, bị phân luồng đỏ hoặc bị xử phạt.

Mison Trans hỗ trợ tra mã HS chính xác theo loại gạo bạn nhập khẩu, đảm bảo tuân thủ quy định và tối ưu chi phí hợp pháp.

2. Các loại thuế áp dụng khi nhập khẩu gạo

Khi nhập khẩu gạo về Việt Nam, doanh nghiệp phải nộp 2 loại thuế bắt buộc:

1. Thuế VAT (thuế giá trị gia tăng):

• Áp dụng cho tất cả các loại gạo
• Mức thuế: 5%

2. Thuế nhập khẩu:

Mức thuế nhập khẩu sẽ thay đổi tùy theo nguồn gốc hàng hóa và giấy tờ đi kèm:

Trường hợp 1: Có C/O (Giấy chứng nhận xuất xứ) từ nước có hiệp định FTA với Việt Nam

• Ví dụ: ASEAN (Form D), Trung Quốc (Form E), Hàn Quốc (Form AK)…
• Thuế nhập khẩu: 0% → Miễn thuế
• Đây là cách giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tối đa

Trường hợp 2: Không có C/O – nhưng nhập từ quốc gia có quan hệ thương mại bình thường

• Mức thuế nhập khẩu: 40%
• Đây là mức thuế ưu đãi theo chính sách chung của Việt Nam

Trường hợp 3: Không có C/O – và nhập từ quốc gia không nằm trong danh sách ưu đãi

• Mức thuế nhập khẩu: 60% (thuế suất thông thường)
• Đây là mức cao nhất, ít áp dụng nhưng cần lưu ý

Gạo có rất nhiều loại (gạo lứt, gạo nếp, gạo thơm, gạo trắng…) → mỗi loại có mã HS riêng → thuế suất áp dụng cũng có thể khác. Nếu bạn không chắc về mã HS hoặc mức thuế, tốt nhất nên tra cứu trước khi nhập

Hồ sơ nhập khẩu gạo gồm những gì?

Để nhập khẩu gạo vào Việt Nam một cách hợp pháp, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ bộ hồ sơ hải quan và giấy tờ chuyên ngành, bao gồm cả tài liệu của lô hàng và giấy phép từ cơ quan chức năng. Việc thiếu hoặc sai sót bất kỳ loại giấy tờ nào cũng có thể khiến hàng bị ách tắc, bị xử phạt hoặc phải tái xuất.

Các giấy tờ chứng từ cần chuẩn bị bao gồm:

• Commercial Invoice: Hóa đơn thương mại
• Packing List: Bảng kê chi tiết số lượng, loại bao, đơn vị tính
• Bill of Lading (B/L)/Airway Bill (AWB): Vận đơn đường biển/air, có thông tin người gửi – nhận
• Tờ khai hải quan điện tử: Nộp qua hệ thống VNACCS/VCIS
• Giấy phép nhập khẩu gạo: Do Bộ Công Thương cấp – bắt buộc
• Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật (Phytosanitary): Do cơ quan kiểm dịch nước xuất khẩu cấp
• Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O): Nếu có để hưởng ưu đãi thuế: Form D, E, AK…
• Hợp đồng mua bán (Sale Contract): Một số chi cục yêu cầu bổ sung để kiểm tra giá trị

Tùy vào từng loại gạo, quốc gia xuất khẩu và chính sách tại thời điểm làm thủ tục, hải quan có thể yêu cầu thêm các tài liệu như: hồ sơ kiểm nghiệm, chứng nhận hữu cơ, chứng từ vận tải nội địa…

Một số lưu ý quan trọng khi chuẩn bị hồ sơ:

• Giấy phép nhập khẩu phải cấp trước khi mở tờ khai
• C/O cần đúng mẫu – đúng nội dung – đúng người ký theo quy định
• Kiểm dịch thực vật là bắt buộc, không có sẽ không được phép thông quan

Quy trình nhập khẩu gạo từ A-Z

Việc nhập khẩu gạo vào Việt Nam đòi hỏi doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ các bước từ trước khi hàng lên tàu đến sau khi hoàn tất thông quan. Dưới đây là quy trình chuẩn Mison Trans đang áp dụng cho hàng trăm khách hàng mỗi năm:

Bước 1: Xin giấy phép nhập khẩu gạo từ Bộ Công Thương

• Chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại Thông tư 12/2018/TT-BCT
• Nộp hồ sơ trực tuyến hoặc trực tiếp
• Thời gian xử lý: ~5–7 ngày làm việc
• Giấy phép có giá trị trong thời hạn và số lượng cụ thể

Lưu ý: Phải hoàn thành bước này trước khi hàng về đến cảng để tránh lưu cont, lưu bãi.

Bước 2: Book tàu – chuẩn bị vận chuyển

• Ký hợp đồng vận chuyển quốc tế (sea/air)
• Lấy thông tin vận đơn (Bill of Lading)
• Chuẩn bị hồ sơ đầu vào (invoice, packing list…)

Mison Trans hỗ trợ book tàu quốc tế nhanh, giá tốt từ Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc…

→ Xem chi tiết: Dịch vụ vận chuyển quốc tế

Bước 3: Khai báo hải quan điện tử

• Xác định mã HS phù hợp
• Lập tờ khai trên hệ thống VNACCS
• Đính kèm đầy đủ bộ chứng từ (invoice, B/L, packing list, giấy phép…)

Lưu ý: Có thể bị phân luồng đỏ nếu thiếu giấy tờ hoặc nghi ngờ sai mã HS.

Bạn không chắc nên khai theo mã HS nào? Không rõ tờ khai cần đính kèm giấy gì? Đừng lo. Dịch vụ khai báo hải quan trọn gói tại Mison Trans sẽ thay bạn xử lý toàn bộ, đảm bảo thông quan nhanh – không phát sinh.

Bước 4: Kiểm tra chuyên ngành – Kiểm dịch thực vật

• Đăng ký kiểm dịch với Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng
• Xuất trình bản gốc Phytosanitary từ nước xuất khẩu
• Lấy mẫu kiểm tra (nếu yêu cầu)
• Nhận giấy chứng nhận kiểm dịch để bổ sung vào hồ sơ thông quan

Việc kiểm dịch thực vật đòi hỏi kiến thức chuyên môn, thủ tục đăng ký và phối hợp đúng quy trình. Tìm hiểu quy trình xin Giấy kiểm dịch thực vật nhập khẩu chuyên nghiệp, giúp bạn tránh mọi rủi ro phát sinh.

Bước 5: Nộp thuế – Thông quan – Giao hàng

• Nộp thuế nhập khẩu và VAT theo tờ khai đã xác nhận
• Nhận quyết định thông quan từ hải quan
• Điều phối rút hàng – giao hàng tận nơi hoặc lưu kho

Lưu ý: Nếu có C/O hợp lệ, doanh nghiệp có thể được miễn thuế NK → tiết kiệm đáng kể.

Những lưu ý quan trọng khi nhập khẩu gạo – Tránh sai sót & rủi ro không đáng có

Nhập khẩu gạo là một quy trình có điều kiện chặt chẽ. Chỉ cần sai sót nhỏ về hồ sơ hay mã hàng cũng có thể khiến doanh nghiệp:

• Bị ách tắc hàng tại cảng
• Phát sinh chi phí lưu cont, lưu bãi
• Bị xử phạt hành chính, thậm chí buộc tái xuất

Dưới đây là những lỗi thường gặp mà Mison Trans đã xử lý giúp nhiều doanh nghiệp trong thực tế:

1. Nhầm lẫn về giấy phép nhập khẩu

• Nhiều doanh nghiệp tưởng rằng chỉ cần đủ hồ sơ thương mại là được nhập khẩu gạo
• Thực tế, hiện nay nhập khẩu gạo KHÔNG cần xin giấy phép từ Bộ Công Thương. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn cần chuẩn bị đúng và đủ hồ sơ thương mại, kiểm dịch thực vật, kiểm tra chất lượng (nếu có), và khai báo hải quan chính xác để được thông quan suôn sẻ.

2. Sai mã HS dẫn đến sai thuế hoặc sai kiểm tra chuyên ngành

• Có doanh nghiệp nhập gạo hữu cơ nhưng lại áp mã thông thường → bị yêu cầu kiểm tra lại toàn bộ hồ sơ
• Mã HS sai cũng có thể khiến không được áp thuế ưu đãi, bị phân luồng đỏ hoặc truy thu thuế

3. Phytosanitary không hợp lệ

• Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật (Phytosanitary) phải được cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu cấp
• Nếu bản scan không rõ, giấy không đúng mẫu, không có chữ ký/đóng dấu hợp lệ → sẽ bị từ chối kiểm dịch tại Việt Nam

4. Thiếu hoặc sai sót C/O – không được hưởng ưu đãi thuế

• Rất nhiều trường hợp C/O không được chấp nhận do: sai mẫu, ghi sai tên người xuất khẩu/nhập khẩu, ký sai tên cán bộ cấp, nộp trễ thời hạn…
• Kết quả: mất ưu đãi thuế nhập khẩu → thiệt hại hàng chục triệu đồng/lô

5. Không khai báo kiểm dịch thực vật trước khi hàng về

• Kiểm dịch thực vật bắt buộc khai báo trước khi hàng về cảng
• Nếu khai muộn, lô hàng sẽ bị giữ lại để xử lý thủ tục bổ sung → vừa mất thời gian, vừa phát sinh phí.

Nhập khẩu gạo không chỉ là hoạt động thương mại thông thường mà còn là một quá trình phức tạp, chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định pháp luật. Việc nắm rõ thủ tục, chuẩn bị đúng hồ sơ và thực hiện đúng quy trình sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, rút ngắn thời gian thông quan và đảm bảo an toàn pháp lý.

Nếu bạn đang có nhu cầu nhập khẩu gạo nhưng chưa rõ bắt đầu từ đâu, hãy để Mison Trans đồng hành cùng bạn: Từ việc xin giấy phép, kiểm dịch thực vật, đến khai báo hải quan và giao hàng tận nơi.

Liên hệ Mison Trans ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và nhận báo giá nhanh nhất cho lô hàng gạo của bạn!

___________________

MISON TRANS – DỊCH VỤ HẢI QUAN – VẬN CHUYỂN QUỐC TẾ

• Head Office: 200 QL13 (Cũ), Khu phố 1, Phường Hiệp Bình, TP. Hồ Chí Minh
• Văn phòng HCM: 13 Đường số 7, KDC Cityland Center Hills, Phường Hạnh Thông, TP. Hồ Chí Minh
• Chi nhánh Hà Nội: Tầng 9 Tòa Minori, Số 67A Phố Trương Định, Phường Trương Định, Quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội
• Hotline: 1900 63 63 48
• Email: cs1@misontrans.com