Trên thế giới hiện nay, vận tải đường biển đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các quốc gia, hỗ trợ thương mại quốc tế và phát triển kinh tế toàn cầu. Trong lĩnh vực này, các loại tàu chở hàng đóng vai trò then chốt, đa dạng với từng công dụng và khả năng vận chuyển khác nhau.
Cùng Mison Trans tìm hiểu về 8 loại tàu chở hàng phổ biến trong vận tải đường biển và vai trò quan trọng của chúng trong nền kinh tế thế giới.
1. Tàu container (Container Ship)
Là một dạng tàu chở hàng phổ biến trong hoạt động vận tải hàng hóa bằng đường biển. Điểm nổi bật của loại tàu này là tốc độ di chuyển cao, thường vượt trên 26 hải lý/giờ, giúp việc vận chuyển hàng hóa trở nên nhanh chóng và hiệu quả.
Hầm hàng của tàu container thường có diện tích đáy rộng hoặc bằng với diện tích miệng hầm hàng, điều này giúp tối ưu hóa khả năng chứa hàng.
Để xếp container một cách an toàn và hiệu quả, các tàu container thường được trang bị các két nước ở hai bên mạn tàu, giúp tạo cân bằng khi xếp container thành từng hàng và từng tầng.
Theo Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD), hiện nay, tàu container đang phụ trách vận chuyển hơn 80% lượng hàng hóa thương mại trên toàn cầu. Điều này thể hiện sự quan trọng và ảnh hưởng lớn của tàu container đối với hoạt động thương mại quốc tế.
2. Tàu chở hàng bách hóa (General Cargo Vessels)
Tàu chở hàng bách hóa là một dạng tàu vận tải hàng hóa chuyên dụng, thiết kế đặc biệt để chở các loại hàng bách hóa như máy móc, thiết bị công nghiệp, tấm kim loại và các mặt hàng công nghiệp khác.
Trên tàu này, hàng hóa thường được đóng gói chặt chẽ trong thùng hoặc được xếp riêng tại vị trí cố định để đảm bảo an toàn trong quá trình vận chuyển.
Mỗi chuyến tàu hàng bách hóa thường có khả năng chở từ 10 đến 15 container, tùy thuộc vào kích thước và tải trọng của tàu. Các container thường được xếp ngay ngắn trên boong tàu một cách hiệu quả để tối đa hóa không gian và tải trọng vận chuyển.
Để hỗ trợ quá trình xếp dỡ hàng hóa, tàu chở hàng bách hóa thường được trang bị các thiết bị như cẩu trục, cần cẩu và hệ thống chằng buộc container. Những thiết bị này giúp tàu thực hiện việc xếp dỡ hàng hóa một cách nhanh chóng, an toàn và tiện lợi, đáp ứng nhu cầu của quy trình logistics hiện đại.
Từ việc đóng gói đến xếp dỡ và vận chuyển, tàu chở hàng bách hóa đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế, đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa theo quy mô lớn và hiệu quả.
3. Tàu chở hàng đông lạnh (Reefer Ship)
Tàu hàng lạnh, hay còn gọi là tàu chở hàng đông lạnh, thường được trang bị một hệ thống làm lạnh đặc biệt để vận chuyển các loại hàng hóa dễ bị hỏng và cần phải được bảo quản ở nhiệt độ đông lạnh như thịt, thủy hải sản và các sản phẩm đóng gói lạnh khác.
Dù cấu trúc của tàu này giống như tàu chở hàng bách hóa thông thường, tốc độ vận chuyển của chúng thường khá nhanh.
Quá trình làm lạnh hầm hàng trên tàu được thực hiện bằng cách sử dụng không khí lạnh có nhiệt độ phù hợp với từng loại hàng hóa được vận chuyển. Nắp hầm chứa hàng thường được thiết kế nhỏ gọn, trong khi hầm hàng được cách nhiệt bằng các vật liệu như nhôm hay hợp kim để duy trì nhiệt độ ổn định.
Để bảo quản chất lượng và độ tươi ngon của hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển biển, hệ thống làm lạnh trên tàu hàng lạnh có thể điều chỉnh nhiệt độ linh hoạt. Việc kiểm soát nhiệt độ chính xác giúp giảm thiểu những rủi ro như sự rò rỉ nhiệt, biến đổi nhiệt độ đột ngột và đảm bảo an toàn và chất lượng cho sản phẩm vận chuyển.
4. Tàu chở hàng rời (Bulk Carrier)
Tàu chở hàng rời là một trong những loại tàu chở hàng phổ biến trên biển, thường có công suất vận chuyển rất lớn. Loại tàu này được sử dụng để vận chuyển hàng hóa dạng thô, khô như than đá, quặng sắt, ngũ cốc, lưu huỳnh… mà không cần đóng gói trong thùng hoặc bao kiện, mà thường được chứa trực tiếp trong khoang hàng rời của tàu.
Tàu chở hàng rời thường được thiết kế với một boong tàu cứng cáp và vững chãi. Cấu trúc chính của tàu thường bao gồm một boong tàu, một két hông và các két treo ở hai bên mạn hầm hàng, giúp tăng tính thoáng đãng và dễ dàng điều chỉnh trọng tâm của tàu khi cần. Miệng hầm rộng của tàu giúp cho quá trình xếp dỡ hàng hóa diễn ra thuận lợi.
Hầm hàng của tàu được gia công chắc chắn để đảm bảo có khả năng chịu được va đập từ các thiết bị và hàng hóa trong quá trình vận chuyển một cách an toàn và tin cậy.
Xem thêm: Điểm danh các loại container phổ biến được sử dụng hiện nay
5. Tàu Roll-on/Roll-off (RORO)
Tàu Roll-on/Roll-off (RORO) là loại tàu vận tải hàng có khả năng chở các phương tiện tự di chuyển như ô tô, rơ móc, toa xe lửa và các loại phương tiện tương tự. Tàu RORO thường được trang bị cầu dẫn (Ramp) ở đuôi và hai bên mạn tàu để thuận tiện cho việc lên xuống hàng hóa tự hành.
Dưới đây là một số loại tàu RORO phổ biến:
- Tàu PCC (Pure Car Carriers): Được thiết kế đặc biệt để chuyên chở ô tô.
- Tàu PCTC (Pure Car/Truck Carriers): Tàu chở cả ô tô và rơ móc.
- Tàu RoPax: Kết hợp giữa vận chuyển hành khách và ô tô.
- Tàu ConRO: Tàu kết hợp giữa tính năng của tàu RORO và tàu Container, với boong dưới chở xe hơi và boong trên chở container.
- Tàu Rolo: Loại tàu kết hợp giữa việc chở ô tô thông qua cầu dẫn và bốc xếp hàng hóa khác bằng cẩu.
6. Tàu chuyên chở chất lỏng (Tanker)
Là loại tàu được thiết kế đặc biệt để vận chuyển hàng hóa dạng lỏng. Các loại tàu chuyên chở chất lỏng bao gồm:
- Tàu chở dầu thô (Crude Oil Tankers),
- Tàu chở hóa chất (Chemical Tankers),
- Tàu chở khí đốt hoá lỏng (LPG – Liquefied Petroleum Gas Carriers),
- Tàu chở khí tự nhiên hoá lỏng (LNG – Liquefied Natural Gas Carriers),
- Ngoài ra còn có tàu chở rượu và nước.
Tàu chở chất lỏng được thiết kế với thân tàu cứng chắc và được chia thành nhiều khoang riêng biệt để chứa các loại chất lỏng khác nhau.
Trong quá trình vận chuyển, việc bơm và hút hàng hóa thường được thực hiện thông qua hệ thống máy bơm và đường ống được lắp đặt trên mặt boong tàu và bên trong khoang chứa.
Hệ thống này cho phép tàu vận chuyển hàng hóa chất lỏng một cách an toàn và hiệu quả trong suốt hành trình.
7. Tàu chuyên chở gỗ (Logger)
Là loại tàu chuyên dùng để vận chuyển mặt hàng gỗ nguyên cây hoặc gỗ xe. Đặc điểm của tàu chở gỗ là mạn tàu cao và cứng, với kết cấu đặc biệt được thiết kế để giữ cho các khối gỗ không bị di chuyển hoặc chuyển động trong quá trình vận chuyển.
8. Tàu chở sà lan (Lighter Aboard Ship)
Tàu chở sà lan là một dạng tàu chở hàng đặc biệt với hệ thống vận tải bao gồm một tàu mẹ sở hữu trọng tải lớn và các sà lan chở hàng có trọng tải từ 500 đến 1000 tấn.
Các sà lan này được sắp xếp với hàng hoặc container và được kéo từ cảng sông ra cảng biển để xếp lên tàu mẹ. Quy trình xếp các sà lan lên tàu có thể được thực hiện thông qua cần cẩu, hệ thống nâng thủy lực hoặc phương pháp nổi.
Tàu mẹ đảm nhận việc vận chuyển các sà lan này đến cảng đích, sau đó các sà lan có thể được dỡ xuống hoặc di chuyển đến các cảng sâu trong nội địa để tiến hành dỡ hàng, hoặc được dỡ ngay tại cảng biển thông qua các tàu kéo hoặc tàu đẩy.
Tàu chở sà lan mang lại sự thuận lợi và hiệu quả cho các quốc gia có mạng lưới vận tải đường sông phát triển.
Việc hiểu rõ về các loại tàu chở hàng trong ngành vận tải đường biển giúp chúng ta nhận biết và đánh giá đúng mức khả năng vận chuyển của từng loại tàu, từ đó tối ưu hóa quy trình xuất nhập khẩu và vận chuyển hàng hóa đường biển.